Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties

De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties is per 1 mei 2016 van kracht. Deze vervanger van de VAR gooit de contractuele verhoudingen in de driehoek opdrachtgever – bemiddelingsbureaus – zelfstandig professional flink op zijn kop. Dat geldt ook voor de relatie tussen opdrachtgever en opdrachtnemer, zonder tussenkomst van een bureau.

Ontwikkelingen rond de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties zijn daarom zeer relevant voor zowel opdrachtgevers, bureaus als zelfstandigen.

Op deze pagina bundelen eerder gepubliceerde artikelen en links naar andere website. Achtereenvolgens zijn dan:

• Informatie
• Implementatie: Tips en adviezen voor opdrachtgevers, zelfstandigen en bemiddelaars
• Actualiteiten
• Opiniestukken

Recente actualiteit (vanaf zomer 2016)

Stand van zaken Wet DBA eind december 2016:

De Wet DBA staat zo ongeveer in de ijskast. Staatssecretaris Wiebes heeft toegezegd dat hij in 2017 niet gaat handhaven en geen boetes uitdeelt. Ondertussen worden er – onder regie van het Ministerie van SZW – nieuwe criteria ontwikkeld waarmee het onderscheid gemaakt kan worden tussen wie nu wel of niet als zelfstandige ingehuurd kan worden. Een besluit over die criteria worden pas door een nieuw kabinet gemaakt.  

• 20 apr. Wiebes heeft in zijn derde voortgangsrapportage Wet DBA eigenlijk niets te melden.
• 14 apr Drie keer zoveel zzp’ers zonder opdracht voor Wet DBA. Polder blijft verdeeld over wenselijkheid snelle aanpassing.
• 31 mrt  Branche kan krimp zzp-bemiddeling niet opvangen met meer detachering.
• 29 mrt Eerste Kamer vraagt om eenvoudig systeem vaststellen fiscale zelfstandigheid
• 22 jan. Wiebes in nieuwe brief over Wet DBA: “Stuur ons geen nieuwe modelovereenkomsten toe”.
• 19 jan  46 duizend zzp’ers raakten in 2016 opdrachten kwijt door Wet DBA
• 13 dec.:  VVD, PvdA zien definitief niets in suggestie Commissie Boot voor snelle reparatie Wet DBA
• 11 dec.: Belastingdienst keurt modelovereenkomst Bovib goed
• 10 dec: Uitstel Wet DBA. Hoe gaan de grote organisaties daarmee om? (verslag bijeenkomst met grote opdrachtgevers)
• **** 8 dec.: Wiebes tilt reparatie wet DBA over verkiezingen heen. Geen tijdelijke maatregel. ***

• Liveblog over  Kamerdebat nav de Brief van Wiebes (van 21 nov) en het rapport van de Commissie Boot
• 1 dec.: Hoorzitting in Tweede Kamer over Wet DBA: Veel inzichten, weinig oplossingen. (verslag, overzicht standpunten)
• 23 nov.: Wiebes geeft in Eerste Kamer meer toelichting over zijn brief en doet belangrijke uitspraken over de term Kwaadwillenden  (bij wie niet gehandhaafd wordt) Verslag + video.
• 22 nov.:  Heldere samenvatting van zowel Brief Wiebes als het belangrijke rapport van de Commissie Boot (inclusief commentaar) door Boris Emmerig
• 21 nov:  Brief van Wiebes Wet DBA koeltjes ontvangen. “We hebben onvoorwaardelijke zekerheid nodig” Reacties experts, opdrachtgevers en branche-organisaties.
• 18 nov:  WIEBES ZET WET DBA IN DE IJSKAST (nieuws en analyse) #UPDATE
• 14 nov.: Met drie interim-kaders kan Wiebes de kopersstaking ivm Wet DBA breken. De wijsheid ligt op straat. (groot analyse artikel plus voorstel voor kaders om impasse te doorbreken – door Hugo-Jan Ruts)
• 26 sept.:” Kwetsbaarste zzp’ers raken door wet DBA laatste restje bescherming kwijt (Pierre Spaninks)
• 25 sept.:   Niet Wiebes maar de Kamer is aan zet in het Wet DBA debat. (analyse Hugo-Jan Ruts)
• 25 sept .: Kamerdebat volgt op donderdag 29 september (avond), liveblog op ZiPconomy
• 21 sept: De Wet DBA wankelt
• 20 sept: Wiebes in voortgangsrapportage Wet DBA: Meldpunt, meer voorlichting, maar we gaan gewoon door.
• 16 sept. Eerste harde cijfers  1 op de 7 opdrachtgevers stopt met inhuur zzp of zet minder zzp’ers in. Onderzoek effect Wet DBA.
• 9 sept.:  Zijlstra (VVD): “Los eerst chaos Wet DBA op. Dan pas boetes”
• 6 sept.: Wiebes voelt niets voor D66 plan intrekken Wet DBA
• 30 aug: Wiebes geeft aan dat er nu 4481 modelovereenkomsten zijn ingedien. 370 zijn er goedgekeurd, een kleine 2000 zijn nog in behandeling.

Informatie

• Informatiepagina van de Belastingdienst 
• Webinars van de Belastingdienst:  voor opdrachtgevers en opdrachtnemers 
• De brief van de Belastingdienst aan zzp’ers met een VAR
• Verwijzing naar Factsheet van Belastingdienst, met commentaar van ZiPconomy over een aantal fouten daarin.
• Alles huidige houders van een VAR kregen in april een brief met daarin uitleg over de Wet DBA. Die brief staat hier.
• Toetsingskader & Handreiking Beoordelingskader: Deze zijn gepubliceerd door de Belastingdienst en geeft inzicht hoe de Belastingdienst ingezonden concept model/voorbeeld overeenkomsten geoordeeld. Het toetingkader staat in wat verkorte vorm hier. Het vollediger, uitgebreider en vooral concretere uitleg staat omschreven in de Handreiking.  Met name interessant voor diegene die een eigen modelovereenkomst willen gaan opstellen en laten toetsen. Omschreven staat bijvoorbeeld hoe opgegaan kan worden met tremen als ‘vervanging’ en ‘gezag’. eken; het is niet dat bij aanwezigheid van een criterium een overeenkomst gelijk afgewezen wordt. Voer voor specialisten dit.
• Model- & Voorbeeldovereenkomsten: De Belastingdienst publiceert goed gekeurde model- en voorbeeldovereenkomsten op hun website. Deze kunnen door opdrachtgevers (en opdrachtnemers) gebruikt worden, waarmee een opdrachtgever niet een eigen overeenkomst hoeft voor te leggen aan de belastingdienst. Ze dienen ook ter inspiratie en kunnen als voorbeeld dienen voor het opstellen van een eigen overeenkomst. Er staan op de website van de Belastingdienst drie categorieën algemene modelovereenkomsten (breed inzetbaar), voorbeeldovereenkomsten voor branches en beroepsgroepen en  – heel specifieke – overeenkomsten op beroepsniveau.
• Het Wetsvoorstel
• De Kamerstukken 
• Uitleg van de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties plus bezwaren.

Implementatie:

Tips en adviezen voor opdrachtgevers, zelfstandigen en bemiddelaars

• De uitvoerige Whitepaper (12 pagina’s, geactualiseerd per 2 februari) van ZiPconomy “Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties. 12 punten die elke opdrachtgever, zelfstandige en bemiddelingsbureau moet kennen over de Wet DBA en het verdwijnen van de VAR” vindt u hier.
• Handige pagina van FNV zelfstandigen met  veel feiten/fabels op een rij: Afschaffing VAR: feiten en fabels
• Oprichten eigen BV alternatief voor de modelovereenkomst? Artikel Piet de Bondt (Uniforce) 
• De VAR verdwijnt. Willen de echte opdrachtgever én opdrachtnemer nu opstaan? (Hugo-Jan Ruts, over waarom de DBA een ‘blessing in disguise’ is voor opdrachtgevers, zelfstandigen en bureaus).  
• Wet DBA. Nederland blijft achter met vragen (Tjebbe van Oostenbruggen, Brainnet inclusief uitgebreide en inhoudelijk notitie)
• Raakt de Wet DBA de markt voor interim-managers?  Interview met Hans Bos (AIM4) en Arjan Jaarsma (RIM)
• De Wet DBA en intermediairs. Over gatenkaas, leerschool en wake-up calls. Verslag van seminar De Staffing Groep.
• Een onnozele zzp’er in het land van de paperassen Nuchter verhaal van Annemarie Stel, dat het voor de gemiddelde zelfstandig ondernemer misschien allemaal wel los loopt.
• De Wet DBA en inhuren via intermediairs + 5 tips voor implementeren wet DBA. Interview + video
• Inhuur en de Wet DBA. Wat gaan de grote opdrachtgevers doen? Voor en nadelen van andere constructies dan modelovereenkomst. (Stef Witteveen)
• Raakt de Wet DBA ook de markt voor interim managers? (interview)
• Flexibilisering strategisch aanpakken ten tijde van de invoering van de wet DBA, hoe gaan we dat doen? Verslag seminar voor opdrachtgevers
• Intermediairs zoeken naar hun weg in de mist die Wet DBA heet (verslag voorlichtingsbijeenkomst brancheorganisatie Bovib + video interview Bovib voorzitter Rob de Laat)
• Maatschap als antwoord op verdwijnen VAR en komst Wet DBA 
• Fictieve dienstbetrekking. De potentiële spelbreker bij inhuur zzp’er via intermediair (Ewoud de Ruiter)  
• Wet DBA. Welke route kiest u als opdrachtgever of zp’er. Geen gezag of vrije vervanging? (Hugo-Jan Ruts) 
• DeModelovereenkomst.nl en Modelovereenkomstmaken.nl zijn twee tools om modelovereenkomsten te genereren. ZiPconomy bekeek ze. 
• Tijd voor een harde reset van het ZZP-beleid (opinie stuk Pierre Spaninks)
• De absorptieregeling, dé uitweg voor gedwongen, kleine, dienstverbanden voor zelfstandigen
• Wat loont met de Wet DBA meer, een eenmanszaak of een BV? (uitleg van Rick Schmitz)
• Wiebes: naheffing loonbelasting verhalen op zzp’er er geen probleem
• FastFlex kiest voor een modelovereenkomst gebaseerd op vrije vervanging. “Discussies achteraf willen wij vermijden”
• De wet DBA en de eigen BV. Hoe zit dat nu precies.  (Stef Witteveen van Uniforce legt het uit)
• Verhalen premies werknemersverzekeringen een dode letter (Ewoud de Ruiter) 
• Voorbereiden op een controle Wet DBA. Hoe ver moet je gaan? (Mark Bassie) 

 Actualiteit (tot zomer 2016, voor meest recente actualiteit: zie boven aan)

• 24 mei: in antwoord op kamervragen naar aanleiding van een ZiPconomy artikel, maar staatssecretaris Wiebes duidelijk:  Inzet zelfstandigen bij tijdelijke vervanging blijft mogelijk onder Wet DBA.
• 18 mei: Een commissie gaat een deel van de modelovereenkomsten toetsen. ‘Voor de buhne’, stelt Joop van Weduwen in dit opiniestuk.
• 17 april:  Staatssecretaris Wiebes en zijn eigen Belastingdienst hanteren verschillende criteria rond (schijn)zelfstandigheid. Opiniestuk van Hugo-Jan Ruts
• 13 april. De Belastingdienst faalt hopeloos in communicatie richting opdrachtgevers. Zzp’ers de klos.
• 3 maart: Belastingdienst publiceert Handreiking beoordelingskaders Waarin uitgelegd wordt waar BD naar kijkt bij beoordelen ingestuurde modelovereenkomsten.
• 9 febr.: Staatssecretaris Wiebes erkent dat in reeds gepubliceerde overeenkomsten juridische onjuistheden staan, die gaat hij repareren.
• 2 febr.: De Eerste Kamer heeft in grote meerderheid ingestemd met de wet. Alleen D66, GroenLinks, ChristenUnie en de PvdD stemde tegen.
• 26 jan.: In het debat werd duidelijk dat Wiebes een ruime meerderheid krijgt tijdens de stemming op 2 februari. De wet gaat dus per 1 mei 2016 in, met een transitieperiode van een jaar.
• 26 jan.: Een verslag van het debat in de Eerste Kamer is terug te lezen op dit liveblog op ZiPconomy.
• 18 jan.: De antwoorden van Staatssecretaris Wiebes op de kamervragen zijn hier te vinden. Wiebes weerlegt daarin alle geuite zorgen.
• 13 jan.: Om dat het wachten is op antwoorden van de Staatssecretaris wordt het debat uitgesteld naar 26 januari. Stemming is (op dit moment) voorzien op 2 februari.
• 5 jan.: Planning is als volgt. Voor 11 januari geeft Staatssecretaris Wiebes antwoord op onderstaande vragen. 19 januari plenair debat. 26 januari stemming (al zijn er ook geluiden dat de Kamer toch meer tijd wenst, wat zou betekenen dat de Wet niet per 1 april in kan gaan).
• 18 dec.: De Eerste Kamer fracties van D66, CDA en VVD stellen – in aanloop naar de behandeling op 19 januari – een reeks kritische vragen. Centrale punt: proportionaliteit (staat probleem van schijnzelfstandigheid wel in verhouding met deze ingreep) en ontbreken van draagvlak. Zie hier.
• 10 dec.: Belastingdienst publiceert Toetsingskader (zie hier ), de criteria waarmee zij ingediende voorbeeldovereenkomsten beoordeelt.
• 1 dec.: De commissie Financiën van de Eerste Kamer houdt komende weken nog eenmaal een schriftelijke vragenronde met Staatssecretaris Wiebes. Het wetsvoorstel wordt op 19 januari plenair besproken in de Eerste Kamer en een week later (26 januari) volgt de stemming. Dat zou nog net op tijd zijn om de Wet per 1 april van kracht te laten worden.
• 16 nov : Staatssecretaris Wiebes van Financiën stuurt het transitieplan voor de invoering van de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA) naar de Eerste Kamer. Lees hier een artikel daarover. Het plan waar belangenorganisaties op hebben aangedrongen: zie hier. De weg staat hiermee open voor laatste behandeling in Eerste Kamer.
• 19 okt : Staatssecretaris Wiebes gaat meer tijd nemen. Behandeling in de Eerste Kamer is uitgesteld. Wiebes streeft nu naar invoering per 1 april 2016. Zie hier.
• 19 okt : Gelijktijdig met bericht omtrent uitstel is ook duidelijk geworden dat er een doorbraak is omtrent de positie van de bemiddelingsbureaus die met het zogenaamde ‘tussenkomst’ model werken (en dat zijn bijna alle bureaus). Voor die bemiddelingsbranche is er een aparte voorbeeld overeenkomst.
• 17 okt: Toch uitstel? Gisteren had Wiebes eigenlijk de Eerste Kamer antwoord moeten geven op hun vragen. Er is de hele dag koorstachtig overleggevoerd met zowel de intermediairs als de zzp-organisaties (zie hun brief). Het resultaat daarvan is nog niet bekend, maar niet ondenkbaar is dat de behandeling van de wet toch wordt uitgesteld of dat de wet wel ingaat per 1 januari, maar dat daarna nog een overgangstijd komt op de modelovereenkomsten goed in te regelen, incl ruimte om intermediairs zzp’ers in te huren.
• 16 okt.: Na de eerste sectorale overeenkomst (voor de bouw) is er nu een eerste generieke overeenkomst verschenen op site belastingdienst. De externe deskundige. Mooi generiek en daarmee toepasbaar voor grote groepen, waaronder interim managers, interim professionals en zelfstandige organisatieadviseurs. Wel opletten voor zp’ers: het risico van een naheffing wordt bij de zp’er neergelegd.
• 13 okt.: in een brandbrief aan staatssecretaris Wiebes pleiten vier grote zzp-organisaties voor een transitieplan. Uitstel in volgens hen nodig om afstel te voorkomen.
• 12 okt.: Eerste Kamer zet nieuwe vraagtekens bij afschaffing VAR
• 12 okt.: Het aantal gepubliceerde modelcontracten groeit langzaam. Er staan er nu vijf. Maar nog steeds allemaal voor zeer specifieke opdrachten.
• 8 okt. : In het commissie overleg van de Eerste Kamer op 6 oktober zijn opnieuw vragen gesteld aan Staatssecretaris Wiebes, deze vragen worden 12 oktober bekend gemaakt. Een plenaire behandeling staat nog steeds op de rol op 27 oktober.
• ‘Te snelle afschaffing van de VAR leidt tot chaos op de zzp-markt’ (6 okt), interview met Bovib voorzitter Rob de Laat
• 1 okt: De eerste voorbeeld modelcontracten zijn op 1 oktober gepubliceerd. Deze voorbeelden zijn door opdrachtgevers te gebruiken als inspiratie en kunnen als voorbeeld dienen voor het opstellen van een eigen overeenkomst. Momenteel (1 oktober) staat er twee goedgekeurde voorbeelden online: Een voor ‘coordinerend stralingsdeskundige‘ en een voor ‘gastdocent masterclass (waarbij niet te hopen is dat voor elke type opdracht er een aparte overeenkomst komt, maar dat terzijde). Opvallend is dat in het voorbeeld van de ‘coördinerend stralingsdeskundige’ – een aardig voorbeeld is voor interim opdrachten  – niets vermeld staat over heikele punten als gezag, persoonlijke arbeid, wel/niet mogen vervangen. Binnenkort volgen verdere klankbordgroep gesprekken en werkgevers, ZZP organisaties en brancheorganisaties (bemiddelaars) spreken volgende week verder met Ministerie van Financiën om tot bredere en generieke overeenkomsten te komen
• update 30 sept: Eerste Kamer gaat nog niet akkoord met het antwoord van Wiebes (zie hier onder) en wil een tweede ronde met schriftelijke vragen. De plenaire behandeling volgt waarschijnlijk op 27 oktober, wat nog net op tijd is om de wet per 1 januari 2016 in te laten gaan.
• Wiebes standvastig. Wil VAR weg per 1 januari. (28 september)
• Eerste Kamer uit grote zorgen over vervanging VAR. Mogelijk uitstel DBA. (17 september)
• “Wetsvoorstel deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA) kost 100.000 zzp’ers hun opdracht. Rol intermediairs onwerkbaar” (2 september)
• Tweede Kamer akkoord met plan Wiebes vervanging VAR. Intermediairs mogen puzzel bemiddelen zzp’ers zelf oplossen. (30 juni)
• Wiebes beantwoordt kamervragen nieuwe VAR. Positie intermediairs blijft lastig. (16 juni)
• Wet “Deregulering beoordeling arbeidsrelaties” naar de Kamer. Rol intermediairs blijft onduidelijk. (19 mei)
• Wiebes’ plan ter vervanging van de VAR: vier addertjes onder het gras (29 april)
• Kogel door de zzp-kerk: Wiebes schaft VAR af. Modelovereenkomsten per sector. Opdrachtgever verantwoordelijk. (20 april)
• Wiebes bespreekt VAR/BGL-alternatieven voor zzp-organisaties. Grotere verantwoordelijkheid opdrachtgevers blijft overeind. (20 feb)
• Kamer stelt behandeling BGL voorstel Wiebes uit (maar de VAR gaat verdwijnen…). (18 dec 2014)

Opiniestukken voorafgaande aan Wet DBA.

• De wet DBA: de zzp sluipmoordenaar die niemand wil zien. (Rob de Laat)
• To DBA or not to DBA, that’s the question (Lisette van Rossum, ABU)
• Open brief aan Staatssecretaris Wiebes: Verzoek intrekken Wet DBA (Wessel van Alphen)
• Staatssecretaris Wiebes, laat ons gewoon ons werk doen! (Robbert van Veggel)
• Is alles schijn? (Anne Meint Bouma)
• Zzp’er: van held naar One-Trick-Pony of Jack-Of-All-Trades?  (Anne Meint Bouma)
• In 2012 waren zzp’ers nog helden volgens de PvdA en de VVD. Vergane glorie door de wet DBA? (Anne Meint Bouma)
• Rob de Laat (Bovib): “Stelligheid Wiebes wijst op meerderheid in Eerste Kamer voor Wet DBA” (video) (Rob de Laat)
• Hoe duurzaam is de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties?  (Stef Witteveen) 
• Staatssecretaris Wiebes bedacht een spel zonder winnaars (Wessel van Alphen) 
• De nieuwe kleren van de keizer of de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (Joop der Weduwen)
• 2e dringende oproep aan Staatssecretaris Wiebes: Neem de regie over de modelcontracten voor zzp’ers! (Mark Bassie)
  
• Dringende oproep aan Staatssecretaris Wiebes: Behoud de VAR! (Tjako  Streefland)
• Politiek en zelfstandig ondernemers. Twee werelden, twee waarheden. (Josien van Breda)
• Branche-organisatie Bovib nog niet enthousiast over plan Wiebes vervanging VAR.
• De VAR en verder: Hoe ingewikkeld willen we het maken? (Mark Bassie)
• Een modern alternatief ter vervanging van de VAR
• Bewijs van ondernemerschap als praktisch alternatief voor Wet DBA (idee van FNV Zelfstandigen directeur Josien van Breda) 
• De overeenkomsten tussen een Belgische voetballer en een Nederlandse zzp’er (Anne Meint Bouma) 

Betrokken belangenorganisaties

• PZO – platform voor zelfstandigen
• FNV zelfstandigen
• VNO/NCW (zzp dossier)
• Bovib (bemiddelaars/brokers)
• NBBU
• ABU